La Liga từng là cái nôi sản sinh ra nhiều tài năng trẻ hàng đầu làng bóng đá thế giới, với những học viện danh tiếng như La Masia của Barcelona, lò Castilla của Real Madrid hay các trung tâm đào tạo tại xứ Basque như Athletic Bilbao và Real Sociedad. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bóng đá Tây Ban Nha đang chứng kiến sự đi xuống rõ rệt trong công tác đào tạo. Các lò đào tạo bóng đá trẻ ở La Liga ngày càng ít xuất hiện những cầu thủ đẳng cấp thế giới. Cùng tìm hiểu thực trạng này qua bài viết sau đây.
Một thời vang bóng của các lò đào tạo La Liga
Vào cuối thập niên 2000 và đầu 2010, Tây Ban Nha thống trị bóng đá thế giới không chỉ ở cấp độ đội tuyển quốc gia mà còn cả ở cấp CLB. Sự thành công ấy phần lớn đến từ nền móng vững chắc được xây dựng từ các học viện trẻ.
La Masia là biểu tượng cho mô hình phát triển bóng đá toàn diện khi sản sinh ra một thế hệ vàng: Lionel Messi, Xavi, Iniesta, Sergio Busquets, Piqué… Trong khi đó, Castilla – lò đào tạo của Real Madrid – từng tạo ra những Raúl, Iker Casillas hay Álvaro Morata. Ở phía Bắc, Athletic Bilbao với chính sách chỉ dùng cầu thủ xứ Basque vẫn duy trì khả năng tự cung cấp lực lượng đáng nể.
Theo các trang tin tổng hợp ty le keo, đó là thời điểm mà bóng đá Tây Ban Nha là hình mẫu lý tưởng cho cả thế giới trong việc phát triển cầu thủ từ “cây nhà lá vườn”.
Các lò đào tạo bóng đá trẻ ở La Liga đang sa sút vì sao?
Nguyên nhân chủ yếu vì:
Chuyển hướng sang thị trường chuyển nhượng
Từ giữa thập niên 2010 trở lại đây, xu hướng đã thay đổi. Ngày càng nhiều đội bóng ở La Liga – bao gồm cả các ông lớn – không còn mặn mà với việc “dưỡng mầm non”, mà thay vào đó là chi tiền chiêu mộ cầu thủ đã thành danh.
Real Madrid là ví dụ điển hình. Kể từ sau thế hệ Casillas – Raúl, đội bóng Hoàng gia gần như chỉ ưu tiên mang về các sao trẻ nước ngoài như Vinícius Jr., Rodrygo, Bellingham hay Camavinga, thay vì đôn cầu thủ nội địa từ lò Castilla lên. Trong khi đó, Barcelona dù vẫn dùng cầu thủ trẻ như Gavi hay Lamine Yamal, nhưng các thương vụ “vá đội hình” như Raphinha, Lewandowski hay João Félix cho thấy họ cũng không còn hoàn toàn tin tưởng vào hệ thống đào tạo của mình.
Việc chạy theo thành tích và áp lực cạnh tranh khốc liệt ở châu Âu khiến các CLB sẵn sàng bỏ qua quá trình phát triển dài hạn, từ đó làm xói mòn vị thế của các học viện trẻ.
Thiếu đầu tư hệ thống và chiến lược dài hạn
Một nguyên nhân khác dẫn đến sự sa sút của các lò đào tạo bóng đá trẻ ở La Liga là việc nhiều đội bóng nhỏ không còn đủ nguồn lực đầu tư cho học viện trẻ. Sự chênh lệch tài chính giữa các CLB tại La Liga ngày càng lớn, khiến cho các đội tầm trung hoặc nhỏ phải ưu tiên sống sót qua từng mùa giải hơn là phát triển thế hệ tương lai.
Không ít học viện rơi vào tình trạng xuống cấp về cơ sở vật chất, thiếu huấn luyện viên chất lượng và không có chiến lược rõ ràng để giữ chân tài năng. Các cầu thủ trẻ giỏi thường bị các đội bóng nước ngoài chiêu mộ từ khi còn rất nhỏ, như trường hợp của Eric García (từ Barcelona sang Man City) hay Bryan Zaragoza (chuyển sang Bayern Munich năm 2024).
Sự yếu kém về quản trị và thiếu liên kết giữa đội 1 và đội trẻ khiến nhiều cầu thủ không tìm thấy con đường lên chuyên nghiệp tại Tây Ban Nha.
Môi trường thi đấu hạn chế cho cầu thủ trẻ
Một vấn đề nghiêm trọng khác là việc các cầu thủ trẻ ở La Liga ngày càng khó chen chân vào đội hình chính. Các CLB ưu tiên những cầu thủ dày dạn kinh nghiệm hoặc ngoại binh, trong khi cầu thủ trẻ thường bị đẩy đi cho mượn, hoặc ngồi ghế dự bị quá lâu dẫn đến chậm phát triển.
So với Premier League, nơi các cầu thủ như Cole Palmer, Bukayo Saka, hoặc Rico Lewis có cơ hội thi đấu thường xuyên từ rất sớm, môi trường La Liga hiện nay không cởi mở với tài năng trẻ. Điều này khiến nhiều cầu thủ chọn ra nước ngoài thi đấu, từ Đức, Hà Lan cho đến Mỹ.
Ngay cả ở Barcelona – CLB vốn nổi tiếng dùng cầu thủ trẻ – thì số lần ra sân của các cầu thủ học viện cũng giảm rõ rệt nếu so với giai đoạn hoàng kim 2008–2012.
Hồi chuông cảnh tỉnh và hy vọng trở lại
Dù tình hình chung đang đáng lo ngại, vẫn có những điểm sáng giúp người hâm mộ đặt kỳ vọng. Một số CLB vẫn trung thành với mô hình đào tạo trẻ như Real Sociedad, Villarreal hay Athletic Bilbao. Những cầu thủ như Nico Williams, Take Kubo, Álex Baena hay Oihan Sancet cho thấy rằng, nếu được trao cơ hội, cầu thủ trẻ hoàn toàn có thể toả sáng.
Đặc biệt, việc Lamine Yamal được đôn lên đội một Barca ở tuổi 15, rồi thi đấu nổi bật tại Euro 2024 là minh chứng rõ ràng nhất rằng tiềm năng vẫn còn, vấn đề là cách sử dụng.
Liên đoàn Bóng đá Tây Ban Nha (RFEF) cũng đang đẩy mạnh các chính sách hỗ trợ CLB đầu tư cho lò đào tạo, từ tài chính cho đến cơ sở vật chất và tiêu chuẩn huấn luyện viên. Nếu được triển khai nghiêm túc và dài hạn, làn sóng cầu thủ “cây nhà lá vườn” có thể quay trở lại, tái sinh một La Liga giàu bản sắc hơn.
Sự sa sút của các lò đào tạo bóng đá trẻ ở La Liga là hệ quả của nhiều yếu tố: từ áp lực thành tích, thiếu đầu tư, đến môi trường không ủng hộ cầu thủ trẻ phát triển. Tuy nhiên, bóng đá Tây Ban Nha vẫn là mảnh đất giàu tiềm năng. Điều cần thiết là một sự thay đổi chiến lược từ cấp CLB đến toàn bộ hệ thống liên đoàn – để học viện không chỉ là nơi nuôi mộng, mà còn là nơi khởi đầu cho những huyền thoại mới của La Liga.
Xem thêm: Thể thức World Cup 2026 có gì mới và hấp dẫn
Xem thêm: World Cup 2034 tổ chức ở đâu? Dự kiến thể thức mới
"Mọi nhận định bóng đá, phân tích kèo mà chúng tôi gửi tới quý độc giả chỉ mang tính chất tham khảo. Vui lòng không sử dụng chúng cho các mục địch cược bóng đá. Vì đấy là hành vi bất hợp pháp."
